Zgodnie z „Regulaminem zarządzania prawami autorskimi, prawami pokrewnymi i prawami własności przemysłowej oraz zasad komercjalizacji” obowiązującym w Wojskowej Akademii Technicznej, procedurę ochrony pomysłu rozpoczynamy od zgłoszenia dobra intelektualnego w Centrum Transferu Technologii WAT (CTT).

Aby zgłosić dobro intelektualne należy wypełnić formularz „Wniosku w sprawie zgłoszenia stworzenia dobra intelektualnego”.

W przypadku wątpliwości dotyczącej wypełniania wniosku zapraszamy do Centrum Transferu Technologii, gdzie udzielimy Państwu wszelkich odpowiedzi na pytania związane z ochrona IP i pomożemy w wypełnieniu formularza wniosku zgłoszenia stworzenia dobra intelektualnego.

Po złożeniu wniosku zgłoszenia stworzenia dobra intelektualnego CTT uruchamia procedurę jego ochrony.

A co, jeśli wśród twórców jest osoba niebędąca pracownikiem WAT?

Jeżeli wśród twórców znajduje się osoba niebędąca pracownikiem Wojskowej Akademii Technicznej, wówczas dobro intelektualne nie przysługuje WAT. Aby dobro to przysługiwało WAT, należy ustalić jaki procentowy udział wniosła do stworzenia dobra intelektualnego oraz podpisać z tą osobą umowę

o przeniesienie praw na Wojskową Akademię Techniczną. Taką umowę podpisuje Rektor lub osoba przez niego upoważniona. Dalszy tryb postępowania jest identyczny jak w przypadku dobra przysługującego WAT.

W przypadku gdy mamy do czynienia z utworem, prawo autorskie przysługuje twórcy niezależnie od spełniania jakichkolwiek formalności. Twórcy w momencie stworzenia dzieła przysługują zarówno autorskie prawa osobiste, jak i autorskie prawa majątkowe. Przy czym, o ile pierwsze z nich są niezbywalne, o tyle drugie mogą przejść na inny podmiot, który nie będzie określony mianem twórcy na podstawie umowy przenoszącej prawa lub umowy licencyjnej. Prawa te podlegają także dziedziczeniu.

Autorskie prawa osobiste przysługujące twórcy, są bezterminowe (wygasają jedynie wraz z jego śmiercią) i oznaczają między innymi prawo do:

• autorstwa utworu i oznaczania go swoim nazwiskiem,
• określania sposobu jego wykorzystania,
• decydowania o pierwszym udostępnieniu publiczności
• nadzoru nad sposobem jego wykorzystania.

W przypadku naruszenia praw osobistych przez nieuprawnionego, twórca może żądać od niego zaniechania naruszenia oraz usunięcia skutków naruszenia, naprawienia wyrządzonej szkody, czy wydania uzyskanych korzyści. Ważne jest to, że twórca (uprawniony) może skorzystać z uproszczonej formy zadośćuczynienia za wyrządzoną szkodę w postaci stosownego odszkodowania.

W przypadku, gdy twórca wykonuje utwory w ramach swojego zakresu obowiązków, autorskie prawa majątkowe z mocy ustawy przysługują pracodawcy.

W przeciwieństwie do utworów, które są chronione z samego faktu powstania, ochrona wynalazku musi być przeprowadzona zgodnie z odpowiednią procedurą.

Na wynalazki można uzyskać patent, czyli prawo do wyłącznego korzystania z wynalazku przez określony czas, w celach zarobkowych (przemysłowych, handlowych) na terytorium danego państwa lub państw, przyznane przez kompetentny organ państwowy, regionalny lub międzynarodowy.

Po zgłoszeniu dobra intelektualnego w CTT WAT można rozpocząć procedurę patentową w Urzędzie Patentowym RP lub innej organizacja międzynarodowej w przypadku rozszerzenia ochrony na inne kraje) – procedurę tę prowadzi Rzecznik Patentowy WAT.

Zgłoszenie wynalazku składa się z:

• oznaczenia zgłaszającego,
• określenia przedmiotu zgłoszenia,
• wniosku o udzielenie patentu,
• krótkiego podsumowania stanu wiedzy w danej dziedzinie,
• opisu wynalazku,
• listy tzw. zastrzeżeń patentowych – jest to najważniejsza część zgłoszenia, w której wymienia się konkretne cechy wynalazku, na które twórca może uzyskać prawo wyłączne,
• rysunków.

Aby uzyskać ochronę, przed zgłoszeniem wynalazku do Urzędu Patentowego, nie można w żadnej formie publikować tego rozwiązania. Jakiekolwiek upublicznienie, np. w postaci artykułu w czasopiśmie czy prezentacji na konferencji skutkuje brakiem możliwości uzyskania ochrony na dane rozwiązanie.

Ta sama reguła dotyczy, każdego innego zgłoszenia dobra intelektualnego w postaci wzoru użytkowego, czy wzoru przemysłowego.

Wzory użytkowe, podobnie jak patenty muszą zostać zgłoszone w Urzędzie Patentowym. Uzyskuje się na nie prawo ochronne, czyli tak samo jak w przypadku patentów jest to prawo do wyłącznego korzystania z niego celach zarobkowych na całym obszarze Rzeczpospolitej Polskiej.

Procedura uzyskania prawa ochronnego na wzór użytkowy jest bardzo podobna do procedury zgłaszania wynalazku.

Zgłoszenie wzoru użytkowego składa się z:

• oznaczenia zgłaszającego,
• określenia przedmiotu zgłoszenia,
• wniosku o udzielenie prawa ochronnego,
• opisu wzoru użytkowego ujawniający jego istotę,
• zastrzeżenia ochronnego,
• skrótu opisu,
• rysunków.

Zgłoszenie wzoru użytkowego może obejmować tylko jedno rozwiązanie.

Bardzo istotnym elementem w procedurze ochrony wzoru użytkowego jest fakt, że w tym przypadku nie trzeba udowadniać poziomu „wynalazczego” zgłaszanego rozwiązania.

W trakcie postępowania zgłoszeniowego, w przypadku gdy np. Urząd Patentowy nie udzieli ochrony patentowej, istnieje możliwość zmiany zgłoszenia wynalazku na zgłoszenie wzoru użytkowego.

Udzielenie prawa ochronnego na wzór użytkowy stwierdza się poprzez wydanie świadectwa ochronnego.

Na wzór przemysłowy można uzyskać tzw. prawo z rejestracji. Przez uzyskanie prawa z rejestracji uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania z wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego nie obejmuje następujących cech:

• wynikających wyłącznie z jego funkcji technicznej,
• które muszą być odtworzone w dokładnej formie i wymiarach w celu umożliwienia mechanicznego połączenia go lub współdziałania z innym wytworem.

Oczywiście, tak samo jak w poprzednich zgłoszeniach (wynalazek, wzór użytkowy) wzór przemysłowy uważa się za nowy, jeżeli przed datą zgłoszenia identyczny wzór nie został udostępniony publicznie.

Zgłoszenie wzoru przemysłowego składa się z:

• wniosku o udzielenie prawa z rejestracji,
• oznaczenia zgłaszającego,
• określenia przedmiotu zgłoszenia,
• rysunków ilustrujących wzór przemysłowy.

Udzielenie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego stwierdza się przez wydanie świadectwa rejestracji.

Pierwszeństwo do uzyskania ochrony przysługuje w Polsce, według daty pierwszego prawidłowego zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego albo wzoru przemysłowego we wskazanym państwie, jeżeli od tej daty zgłoszenie w Urzędzie Patentowym dokonane zostanie w okresie:

1. 12 miesięcy - w przypadku zgłoszeń wynalazków i wzorów użytkowych;
2. 6 miesięcy - w przypadku zgłoszeń wzorów przemysłowych i znaków towarowych.

Na znak towarowy może być udzielone prawo ochronne.

W zgłoszeniu znaku towarowego należy określić znak towarowy oraz wskazać towary, dla których znak ten jest przeznaczony.

Jedno zgłoszenie może dotyczyć tylko jednego znaku. W przypadku znaków barwnych za jeden znak uważa się oznaczenie obejmujące jedno zestawienie kolorów.

Do czasu wydania decyzji zgłaszający może dokonywać w zgłoszeniu uzupełnień i poprawek, które nie mogą prowadzić do zmiany istoty znaku towarowego ani rozszerzać wykazu towarów, dla których znak ten został zgłoszony.

Bazy danych oraz programy komputerowe podlegają ochronie jak utwory literackie (przedmioty prawa autorskiego), z wyjątkami przewidzianymi

w „Ustawie o prawach autorskich i prawach pokrewnych”. Prawa majątkowe do programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy przysługują pracodawcy, o ile umowa nie stanowi inaczej.

Niestety know-how nie jest objęte żadnym prawem ochronnym. Jedyną możliwą ochroną know-how jest zobowiązanie pracownika firmy do zachowania tajemnicy przedsiębiorstwa.

Źródło: A. Bartnicki, I. Kalman, „PORADNIK TWÓRCY dla pracowników WAT”, Wojskowa Akademia Techniczna, Warszawa 2018