Chcąc zostać żołnierzem obrony terytorialnej trzeba najpierw przejść przez szkolenie wstępne. Szkolenie to skierowane jest zarówno do osób, które jeszcze nie miały do czynienia ze służbą jak i do tych, które miały już okazję poznać jej specyfikę. Dlatego różni się ono zakresem przygotowania i okresem trwania. Szkolenie podstawowe 16-dniowe, skierowane do osób, które nie miały do czynienia ze służbą wojskową, nazywane popularnie w WOT „szesnastką” ma charakter szkolenia wstępnego, którego celem jest wdrożenie ochotnika do służby w komponencie terytorialnym SZ RP. W praktyce szkolenie to będzie obejmowało zakres podstawowych umiejętności taktycznych i strzeleckich. Nim jednak ochotnik rozpocznie praktyczne ćwiczenia, zobowiązany jest do zaliczenia podstaw teoretycznych kursu podstawowego. Materiały do tego kursu otrzyma podczas rekrutacji. Uznaliśmy, że takie rozwiązanie pomoże lepiej przygotować się kandydatom do później realizowanego szkolenia, a także sprawdzi motywację i samodyscyplinę kandydatów. Ostatni dzień szkolenia podstawowego stanowi dzień złożenia przysięgi wojskowej.
Szkolenie wyrównawcze skierowane jest do rezerwistów. Jest ono odpowiednikiem szkolenia podstawowego dla ochotników, lecz w założeniu przeznaczone jest dla żołnierzy rezerwy, którzy zgłoszą chęć podjęcia służby w WOT. Realizowane jest wyłącznie w trybie weekendowym, obejmując cztery 2-dniowe szkolenia (łącznie 8 dni). Szkolenie wyrównawcze jest nowatorskim projektem WOT i nie występuje w innych rodzajach sił zbrojnych RP.
Podsumowaniem szkolenia jest tzw. pętla taktyczna, stanowiąca nie tylko pierwszy poważny sprawdzian efektów szkolenia, lecz również przepustkę do dalszych etapów służby w WOT. Pętla stanowi szereg zadań taktycznych, obejmujących zagadnienia z zakresu całego szkolenia podstawowego, zaliczanych w ciągu 12-godzinnego ćwiczenia zintegrowanego pododdziałów szkolnych. Wykonywane jest niezależnie od warunków pogodowych i jest dość intensywne, żołnierze muszą się nie tylko wykazać wiedzą i umiejętnościami praktycznymi, ważne jest również przygotowanie fizyczne i mentalne.
